Pawłowo to niewielka miejscowość w województwie wielkopolskim, która mimo swojej małej powierzchni skrywa niezwykle bogatą historię i cenne zabytki architektury sakralnej. Położona w powiecie gnieźnieńskim, w gminie Czerniejewo wieś od wieków była ściśle związana z historią kościoła i lokalnego duchowieństwa.
Dzieje Pawłowa sięgają XVI wieku, a samo Pawłowo było wsią duchowną należącą do kapituły katedralnej gnieźnieńskiej. Wówczas wchodziła ona w skład powiatu gnieźnieńskiego w województwie kaliskim. Przez lata miejscowość przechodziła różne zmiany administracyjne, a w okresie od 1975 do 1998 roku należała do województwa poznańskiego.
Sercem wsi jest zabytkowy kościół pod wezwaniem św. Marcina, który stanowi prawdziwą perełkę architektury drewnianej. Świątynia została wzniesiona w 1762 roku i reprezentuje charakterystyczny dla regionu styl budownictwa sakralnego. Kościół zbudowany został w konstrukcji zrębowej, co oznacza, że jego ściany składają się z ułożonych poziomo, zachodzących na siebie drewnianych bali.
Architektura świątyni posiada wiele interesujących cech. Budowla jest orientowana, co oznacza, że jej prezbiterium skierowane jest ku wschodowi, zgodnie z wielowiekową tradycją chrześcijańską. Jednonawowa bryła kościoła została w późniejszych latach rozbudowana. W latach 1928-1932 od zachodu dobudowano wieżę, która nadała budowli charakterystycznego wyglądu, zaś od strony południowej powstała kaplica.
Wnętrze kościoła św. Marcina kryje wyjątkowe zabytki sztuki sakralnej. Na szczególne wyróżnienie zasługuje wyposażenie wnętrza, które pochodzi z XVIII wieku. Znajdują się tu trzy ołtarze – jeden główny i dwa boczne, które zostały przebudowane w 1856 roku. Ich historyczna wartość jest nieoceniona. Szczególną uwagę zwraca dach kościoła – dwuspadowy, kryty gontem, zwieńczony charakterystyczną sygnaturką. Warto zauważyć, że w latach 2002-2003 przeprowadzono gruntowny remont świątyni, podczas którego dokonano wymiany pokrycia dachowego z dachówki na tradycyjny, drewniany gont.
W prezbiterium umieszczono niezwykle cenną późnogotycką płaskorzeźbę przedstawiającą Rodzinę Najświętszej Maryi Panny, której rodowód sięga 1 połowy XVI wieku. Dopełnieniem artystycznego wystroju są rzeźby biskupów oraz drewniany krucyfiks, również pochodzące z XVIII stulecia.
Kościół w Pawłowie przez ponad 250 lat był nie tylko miejscem kultu religijnego, ale również centrum życia społecznego wsi. Jego drewniana konstrukcja, oryginalne wyposażenie i zachowane detale architektoniczne sprawiają, że jest to obiekt o ogromnej wartości historycznej i kulturowej.
Dziś Pawłowo, choć niewielkie, stanowi interesujący przykład małej wielkopolskiej miejscowości, która mimo upływu czasu zachowała swój historyczny charakter. Kościół św. Marcina jest nie tylko zabytkiem, ale również żywym pomnikiem dziedzictwa kulturowego regionu, świadczącym o bogactwie i ciągłości lokalnej tradycji.
Warto odwiedzić to miejsce, aby zobaczyć piękny drewniany kościół, poczuć atmosferę minionych wieków i docenić kunszt dawnych budowniczych i rzemieślników, którzy stworzyli tak niezwykły zabytek architektury sakralnej.